Draaiboek FIOD-bezoek aan ondernemingen
Bij binnenkomst: de rol van de receptioniste
Begeleid de FIOD-opsporingsambtenaren naar een ruimte waarin geen administratie aanwezig c.q. zichtbaar is. Vraag naar het doel van het bezoek van de FIOD maar beantwoord zelf geen vragen. Bedenk dat dat FIOD-ambtenaren zich als werknemers van de Belastingdienst kunnen voordoen.
Vraag de FIOD-opsporingsambtenaren zich te identificeren. Vaak mag het legitimatiebewijs worden bekeken, maar weigert men dat het wordt gekopieerd. Dan is het zaak de gegevens zorgvuldig over schrijven, in het bijzonder de naam van de FIOD-medewerkers, de pasnummers en de geldigheidsdata.
Neem vervolgens buiten gehoorsafstand van de FIOD-opsporingsambtenaren contact op met de leidinggevende van uw onderneming of de daartoe aangewezen verantwoordelijke functionaris. Als de FIOD-opsporingsambtenaren naar een specifieke werknemer vragen is het van belang deze te informeren nadat de leidinggevende of de daartoe aangewezen verantwoordelijke functionaris op de hoogte is gebracht. De gezochte medewerker gaat in géén geval alleen in gesprek
met de FIOD-opsporingsambtenaren. Als de leidinggevende niet aanwezig is, verzoekt u de FIOD-medewerkers op een
later moment terug te komen.
De rol van de leidinggevende
Neem contact op met uw advocaat, bij voorkeur een fiscaal advocaat die zich in het fiscale strafrecht heeft gespecialiseerd. Deze kan u adviseren hoe te handelen. De contactgegevens van de fiscaal advocaten van KanPiek Fiscale Advocatuur zijn:
Vraag de FIOD-opsporingsambtenaren naar de aard en grondslag van het strafonderzoek. Treed niet alleen in gesprek met de FIOD-medewerkers maar zorg dat u als leidinggevende door iemand van de onderneming wordt vergezeld (bij voorkeur niet de gezochte werknemer). Vraag de FIOD-ambtenaren zowel naar de status van de onderneming als naar de status van de gezochte werknemer. Er zijn slechts twee smaken: verdachte of getuige. In beide gevallen bestaat er geen verplichting om vragen van de FIOD-opsporingsambtenaren te beantwoorden. Maak van dit recht gebruik en probeer zo veel mogelijk informatie van de FIOD-opsporingsambtenaren te verkrijgen. Noteer wat wordt besproken.
Nadat de FIOD-opsporingsambtenaren zich hebben uitgelaten over de reden van hun bezoek dient u nader juridisch advies in te winnen over uw rechten en plichten bij een fiscaal advocaat van KanPiek Fiscale Advocatuur. Verzoek de FIOD-ambtenaren te wachten met het onderzoek totdat u uw fiscaal advocaat heeft gesproken. De FIOD-opsporingsambtenaren staan ten behoeve van het FIOD-onderzoek verschillende dwangmiddelen ten dienste. Een aantal van die dwangmiddelen wordt hierna besproken. In het algemeen is het advies om niet verder mee te werken dan waartoe de wet u verplicht.
FIOD-verhoor
Vraag de FIOD-opsporingsambtenaren of zij u als verdachte of als getuige willen horen. Bent u verdachte? Vraag dan van welk strafbaar feit u wordt verdacht. Bent u getuige? Vraag dan wie de verdachte is en waarvan hij wordt verdacht.
Als u als verdachte wordt aangemerkt heeft u het recht om met uw fiscaal advocaat te praten vóórdat het eerste FIOD-verhoor begint. U kunt zich te allen tijde beroepen op uw zwijgrecht. Maak van deze rechten gebruik. Eenmaal afgelegde verklaringen kunnen niet meer worden teruggenomen. Gezegd is gezegd. Alles wat is gezegd kan en zal tegen u of uw werknemer worden gebruikt.
Wordt de onderneming als verdachte aangemerkt en de werknemer of leidinggevende ‘slechts’ als getuige dan dient bedacht te worden dat een getuige door de FIOD-opsporingsambtenaren niet kan worden verplicht om medewerking te verlenen aan een FIOD-verhoor. Een getuige mag ook niet worden meegenomen voor FIOD-verhoor. Alleen een rechter kan een getuige na oproeping tot spreken verplichten.
Inbeslagname en vordering tot uitlevering
De FIOD-opsporingsambtenaren kunnen u zowel schriftelijk als mondeling verplichten om stukken te geven ter inbeslagneming. Als deze vordering schriftelijk geschiedt, vraagt u afschrift van het bevel. Is de vordering mondeling gedaan dan vraagt u een schriftelijke vastlegging van het bevel. De FIOD-ambtenaren mogen in beginsel elke plaats betreden voor zover dat nodig is voor het FIOD-onderzoek. Zij mogen zoekend rondkijken en voor de hand liggende voorwerpen in beslag nemen. Er mag door de FIOD-opsporingsambtenaren zonder aanwezigheid van de (hulp)officier van justitie echter niet gericht worden gezocht. Dat betekent dat geen laden en kasten mogen worden geopend. Mede om die reden is het raadzaam om altijd een opgeruimd bureau te hebben en de administratie op te bergen in afgesloten kasten.
Verzoek een redelijke termijn (enkele dagen) om aan de vordering tot uitlevering te voldoen. U heeft dan de tijd om de vordering door uw fiscaal advocaat te laten toetsen, zodat u uitsluitend stukken verstrekt waartoe u wettelijk bent verplicht.
Vraag een nauwkeurige beschrijving van de gegevens die door de FIOD-ambtenaren worden gevorderd. Verstrek uitsluitend de voorwerpen die worden gevorderd. Maak een kopie van de stukken en gegevens die aan de FIOD-opsporingsambtenaren worden verstrekt. Zorg ervoor dat u met ten minste twee personen de inbeslagneming volgt. Als een kopie niet tot de mogelijkheden behoort, is het raadzaam een lijst te maken van de stukken die in beslag zijn genomen. Op die manier weet u op een later moment wat u aan de FIOD-opsporingsambtenaren heeft verstrekt. Stukken waarop een verschoningsrecht rust, zoals correspondentie en adviezen van fiscaal advocaten en notarissen, hoeft u niet ter inzage te geven. Wijs de FIOD-opsporingsambtenaren daar op en bewaar correspondentie van en met dergelijke geheimhouders in een aparte (digitale) ordner.
Doorzoeking ter vastlegging van (digitale) gegevens
Bel voordat de doorzoeking door de FIOD van start gaat uw fiscaal advocaat of een fiscaal advocaat van KanPiek Fiscale Advocatuur en vraag de FIOD-opsporingsambtenaren te wachten met hun doorzoeking totdat uw fiscaal advocaat er is. U heeft tijdens de doorzoeking recht op bijstand van een fiscaal advocaat.
Bij een doorzoeking door de FIOD mag meer dan alleen maar zoekend worden rondgekeken. Ook kasten en laden mogen worden opengemaakt. Het verdient daarom de voorkeur dat u (of de gezochte werknemer) zelf de gewenste stukken aanlevert. Hiermee voorkomt u een ‘fishing expedition’ waarbij de FIOD-opsporingsambtenaren per ongeluk tegen andere belastende stukken aanlopen. Verzoek om een nauwkeurige omschrijving van de gegevens die door de FIOD-opsporingsambtenaren worden gevorderd.
De FIOD-ambtenaren zijn bevoegd om kopieën (images) te maken van digitale gegevens, mits minder vérgaande bevoegdheden niet effectief zijn (zoals het vorderen van papieren bescheiden). Indien computers zijn beveiligd is uw systeembeheerder desverzocht verplicht toegang te verschaffen tot de computers. Een bevel hiertoe mag niet door de
FIOD-opsporingsambtenaren aan een verdachte worden gegeven. Maak bezwaar tegen een algehele kopie van de harde schrijf. Door een duidelijke verdeling in uw bestanden en administratie aan te brengen –door ze bijvoorbeeld per afnemer of per leverancier te ordenen– kunt u proberen te voorkomen dat de FIOD-opsporingsambtenaren over meer informatie kunnen beschikken dan nodig is voor het FIOD-onderzoek. Alsdan kan ook het standpunt worden ingenomen dat de inbeslagneming zich dient te beperken tot de specifiek gezochte gegevens.
De punten die hiervoor bij het “Verhoor” en de “Inbeslagneming en vordering tot uitlevering” zijn genoemd zijn ook op de doorzoeking door de FIOD van toepassing. U dient er verder rekening mee te houden dat telefoongesprekken worden afgeluisterd en afluisterapparatuur of andere technische hulpmiddelen zijn geplaatst.
Aanhouding en voorlopige hechtenis
Een verdachte mag 6 uur voor verhoor worden opgehouden. Daarna kan de verdachte in het belang van het onderzoek voor maximaal 6 dagen in verzekering worden gesteld. Na de voorgeleiding aan de rechter-commissaris kan de verdachte voor maximaal 14 dagen in bewaring worden gesteld. De rechtbank kan vervolgens een hechtenis van maximaal 90 dagen bevelen.
Ja, ik wil graag de handzame flyer van het draaiboek FIOD-bezoek toegezonden krijgen.
