Draaiboek FIOD-bezoek aan de accountant
Begeleid de FIOD-ambtenaren naar een (vergader)ruimte waarin geen dossiers aanwezig zijn. Vraag naar het doel van het bezoek en beantwoord geen vragen. Houd er rekening mee dat FIOD-ambtenaren zich als werknemers van de Belastingdienst kunnen aanmelden.
Vraag de FIOD-ambtenaren zich te identificeren. Vaak mag het legitimatiebewijs worden bekeken, maar wordt geweigerd
dat het wordt gekopieerd. In dat geval is het zaak de gegevens zorgvuldig over te nemen, in het bijzonder de naam, het pasnummer en de geldigheidsdatum.
Neem vervolgens contact op met de leidinggevende van kantoor op een plaats waar de FIOD-ambtenaren u niet kunnen horen. Als de FIOD-ambtenaren naar een specifieke werknemer vragen is het van belang deze te informeren nadat de leidinggevende op de hoogte is gebracht. In géén geval gaat de gezochte werknemer alleen in gesprek met de FIOD-ambtenaren. Als de leidinggevende niet aanwezig is, verzoekt u de FIOD-ambtenaren op een later moment terug te komen.
Bij binnenkomst: de rol van de receptioniste/secretaresse
Na binnenkomst: de rol van de leidinggevende
Neem contact op met uw advocaat, bij voorkeur een advocaat die zich in het fiscale strafrecht heeft gespecialiseerd. Deze kan u verder adviseren in hoe te handelen. De contactgegevens van KanPiek Fiscale Advocatuur zijn:
Informeer bij de FIOD-ambtenaren naar de aard en grondslag van het strafonderzoek. Treedt niet alleen in gesprek met de FIOD-ambtenaren maar zorg dat een kantoorgenoot u vergezelt (bij voorkeur niet de gezochte werknemer). Vraag naar de status van kantoor en de gezochte werknemer. Er zijn slechts twee smaken: verdachte of getuige. In beide gevallen bestaat er geen verplichting om vragen van de FIOD-ambtenaren te beantwoorden. Maak van dit recht gebruik en probeer
zo veel mogelijk informatie van de FIOD-ambtenaren te verkrijgen. Noteer hetgeen wordt besproken.
Nadat de FIOD-ambtenaren zich hebben uitgelaten over de reden van hun bezoek dient u nader juridisch advies in te winnen over uw rechten en plichten. Verzoek de FIOD-ambtenaren te wachten met het onderzoek totdat u uw advocaat heeft gesproken. De FIOD-ambtenaren staan ten behoeve van het onderzoek verschillende dwangmiddelen ten dienste. Een aantal van die dwangmiddelen wordt hierna besproken. In het algemeen is het advies om niet verder mee te werken dan waartoe de wet u verplicht. Voorkomen moet worden dat schending van uw contractuele geheimhoudingsverplichting het gevolg is van een vrijwillige keuze uwerzijds.
Vraag de FIOD-ambtenaren of zij u als verdachte of als getuige wensen te horen. Bent u verdachte? Vraag dan van welk strafbaar feit u wordt verdacht. Bent u getuige? Vraag dan wie de verdachte is en waarvan hij wordt verdacht.
Als u als verdachte wordt aangemerkt heeft u het recht om met uw advocaat te praten voordat het eerste verhoor begint. U kunt zich te allen tijde beroepen op uw zwijgrecht. Maak van deze rechten gebruik. Naast het recht om te zwijgen heeft u als accountant ook een contractuele verplichting jegens uw cliënt om te zwijgen. Wijs de FIOD-ambtenaren daar op. Eenmaal afgelegde verklaringen kunnen in beginsel niet meer worden teruggenomen. Gezegd is gezegd. Alles wat is gezegd kan tegen u of uw cliënt worden gebruikt.
Indien u als getuige wordt aangemerkt bent u contractueel tot geheimhouding verplicht. U kunt als getuige door de FIOD-ambtenaren niet worden verplicht om medewerking te verlenen aan een verhoor. U mag als getuige ook niet worden meegenomen voor verhoor. Alleen een rechter kan u na oproeping tot spreken verplichten. Een accountant kan zich bij de rechter niet beroepen op een wettelijk verschoningsrecht. Wél beschikt de accountant over een afgeleid verschoningsrecht als hij door een advocaat is ingeschakeld. Iedere getuige heeft bovendien een verschoningsrecht indien hij door te spreken zichzelf of directe familieleden zou belasten.
Verhoor
De opsporingsambtenaren kunnen u zowel schriftelijk als mondeling verplichten om stukken te geven ter inbeslagneming. Indien deze vordering schriftelijk geschiedt, dient u afschrift van het bevel te vragen. Is de vordering mondeling gedaan
dan dient u te vragen om een schriftelijke vaststelling van het bevel. De opsporingsambtenaren mogen in beginsel elke plaats betreden voor zover dat nodig is voor het strafonderzoek. Zij mogen zoekend rondkijken en voor de hand liggende voorwerpen in beslag nemen. Er mag zonder aanwezigheid van de (hulp)officier van justitie echter niet gericht worden gezocht. Dat betekent dat geen laden en kasten mogen worden geopend. Mede om die reden is het raadzaam om een opgeruimd bureau te hebben en dossiers op te bergen in af te sluiten kasten.
Vraag een redelijke termijn (enkele dagen) om aan de vordering tot uitlevering te voldoen. U heeft dan de tijd om de vordering door een advocaat te laten toetsen, zodat u uitsluitend stukken verstrekt waartoe u wettelijk bent verplicht.
Verzoek om een nauwkeurige beschrijving van de gegevens die door de opsporingsambtenaren worden gevorderd. Verstrek uitsluitend de voorwerpen die worden gevorderd. Maak een kopie van de stukken en gegevens die aan de opsporingsambtenaren worden verstrekt. Zorg ervoor dat u met ten minste twee personen de inbeslagneming volgt. Als een kopie niet tot de mogelijkheden behoort, is het raadzaam een lijst te maken van de stukken en dossiers die in beslag zijn genomen. Op die manier weet u op een later moment wat u aan de opsporingsambtenaren heeft verstrekt. Stukken waarop een afgeleid verschoningsrecht rust, dienen verzegeld te worden verstrekt ter beoordeling door de rechter-commissaris.
Wijs de opsporingsambtenaren daar op en bewaar correspondentie van en met geheimhouders in een aparte (digitale) ordner.
Met het oog op uw contractuele geheimhoudingsverplichting is het raadzaam om schriftelijk protest aan te tekenen tegen een vordering tot uitlevering. Hierbij dient bedacht te worden dat niet-nakoming van een vordering tot uitlevering een strafbaar feit kan opleveren, namelijk het opzettelijk niet voldoen aan een ambtelijk bevel.
Inbeslagneming en vordering tot uitlevering
Bel voordat de doorzoeking van start gaat uw advocaat en vraag de FIOD-ambtenaren te wachten met hun doorzoeking totdat uw advocaat er is. U heeft tijdens de doorzoeking recht op bijstand van een advocaat.
Bij een doorzoeking mag meer dan alleen maar zoekend worden rondgekeken. Ook kasten en lades mogen worden opengemaakt. Het verdient daarom de voorkeur dat u (of de gezochte werknemer) zelf de gewenste stukken aanlevert. Hiermee voorkomt u een ‘fishing expedition’ waarbij de FIOD-ambtenaren toevalligerwijs tegen andere belastende stukken aanlopen. Verzoek om een nauwkeurige omschrijving van de gegevens die door de FIOD-ambtenaren worden gevorderd.
De FIOD-ambtenaren zijn bevoegd om kopieën (images) te maken van digitale gegevens, mits minder vérgaande bevoegdheden niet effectief zijn (zoals het vorderen van papieren bescheiden). Indien computers zijn beveiligd kan uw systeembeheerder worden verplicht om toegang te verschaffen tot de computers. Een bevel hiertoe mag evenwel niet aan een verdachte worden gegeven. Maak bezwaar tegen een algehele kopie van de harde schrijf. Door een duidelijke verdeling in uw bestanden aan te brengen – door ze bijvoorbeeld per zaak en onderwerp te ordenen – kunt u mogelijk voorkomen
dat de FIOD-ambtenaren over meer informatie beschikken dan nodig is voor het strafonderzoek. Alsdan kan ook het standpunt worden ingenomen dat de inbeslagneming zich dient te beperken tot de specifiek gezochte gegevens.
De punten die hiervoor bij het “Verhoor” en de “Inbeslagneming en vordering tot uitlevering” zijn genoemd zijn ook op de doorzoeking van toepassing. U dient er verder rekening mee te houden dat telefoongesprekken worden afgeluisterd en afluisterapparatuur of andere technische hulpmiddelen zijn geplaatst.
Doorzoeking ter vastlegging van (digitale) gegevens
Aanhouding en voorlopige hechtenis
Een verdachte mag 6 uur voor verhoor worden opgehouden. Daarna kan de verdachte in het belang van het onderzoek
voor maximaal 6 dagen in verzekering worden gesteld. Na de voorgeleiding aan de rechter-commissaris kan de verdachte voor maximaal 14 dagen in bewaring worden gesteld. De rechtbank kan vervolgens een hechtenis van maximaal 90 dagen bevelen.
Ja, ik wil graag de handzame flyer van het draaiboek FIOD-bezoek toegezonden krijgen.
